از
دستاورد خواندن تا ابراز شک و تردید درباره تمایل بغداد به گسترش روابط با
تهران، واکنش‌های مختلف رسانه‌ها به سفر اخیر روحانی به عراق بوده‌اند.
به گزارش
خبرداغ ؛
شبکه خبری "بلومبرگ" با انتشار گزارشی درباره سفر اخیر روحانی رییس‌جمهوری
ایران به عراق، می‌نویسد: "در مقوله وفاداری، جغرافیا موضوع مهمی است.
بغداد اکنون در میانه مواجهه میان ایران و امریکا قرار گرفته است و گویا
مجبور است میان این دو کشور یکی را انتخاب کند. "دونالد ترامپ" رییس‌جمهوری
امریکا بر عراق فشار آورده تا خرید گاز طبیعی و برق را از همسایه خود
ایران متوقف کند. در مقابل، روحانی می‌خواهد عراق انرژی بیشتری از ایران
خریداری کند تا تهران بتواند تلاش‌های تحریمی امریکا را خنثی کرده و
پیامدهای آن را کاهش دهد. تاکنون در این نبرد روحانی پیروز میدان بوده است.
او در سفر سه روزه خود به عراق با برگزاری کنفرانس خبری در کنار همتای
عراقی خود از دیدار موفقیت آمیز با بازرگانان عراقی گفت و از اماکن متبرکه
اسلامی بازدید کرد و با رهبران قبیله ای و فرقه ای دیدار داشت. این در
حالیست که ترامپ در سفر ماه دسامبر گذشته خود به عراق در پایگاه نظامی 16
ساله امریکایی‌ها حضور یافت. این سفر شبانه و با حالتی غیردیپلماتیک صورت
گرفت. او در این سفر با نیروهای نظامی امریکایی صحبت کرد و نه با مقام‌های
بلندپایه عراقی".
"احسان
الشمری" استاد علوم سیاسی دانشگاه بغداد و تحلیلگر مسائل عراق می‌گوید:
"بخش مهم پیام روحانی از سفر به عراق به ایالات متحده امریکا بود. تهران در
حال تقویت روابط خود با عراق برای افزایش نفوذ خود در عرصه سیاست داخلی آن
کشور است".
این
شبکه خبری در ادامه با اشاره به دستاوردهای سفر روحانی به عراق می‌نویسد:
"دو کشور توافقنامه‌های حمل و نقل تجارت را امضا کردند؛ از جمله توافق برای
ایجاد یک خط راه‌آهن ارتباطی میان شلمچه و مرکز نفت عراق یعنی بصره حاصل
شد. همچنین، توافق حاصل شد تا از ماه آینده شهرندان دو کشور از پرداخته
هزینه ویزا معاف شوند. روحانی گفت که مقام‌های دو کشور قصد دارند حجم تجارت
دوجانبه را از 12 میلیارد دلار به 20 میلیارد دلار افزایش دهند. همچنین
مدیران بانک‌های مرکزی دو کشور نیز ماه گذشته بر سر پرداخت‌های نفتی و گازی
از طریق حساب‌های بانکی غیردلاری با استفاده از یورو و دینار عراقی برای
خنثی‌کردن تاثیر تحریم‌های امریکا با یکدیگر موافقت کرده بودند".
"بلومبرگ"
می‌نویسد: "نفوذ ایران در عراق از زمان حمله نظامی امریکا در سال 2003
میلادی و ساقط شدن صدام حسین شدت گرفته و موجب تغییر موازنه قدرت در آن
کشور با اکثریت جمعیت شیعه شده است. شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران نقش مهمی
در عراق برای مقابله با تروریست‌ها ایفا کرده‌اند. روحانی نیز گفته بود که
ایران در دوره‌های صلح و امنیت و در دوران سختی در کنار عراق بوده و خواهد
بود. پمپئو وزیر امور خارجه امریکا اما با مقام‌های عراقی در حال رایزنی
برای کاهش وابستگی آن کشور به واردات انرژی از ایران بوده است. مقام‌های
عراقی اما نمی خواهند به طور کامل از تحریم‌های امریکا علیه ایران پیروی
کنند. برای مثال، "عبدالحکیم هاشم مصطفی" از مشاوران ویژه نخست‌وزیر عراق
پیشتر در مصاحبه‌ای گفته بود: "آن تحریم‌ها امریکایی هستند و ما حق داریم
از منافع ملی خود محافظت کنیم. ما همواره به امریکایی‌ها گفته‌ایم که
دوستان شما هستیم اما بخشی از سیاست شما در منطقه نیستیم".
"علی معموری" کارشناس مسائل عراق اما با نگاهی محتاطانه‌تر به سفر اخیر روحانی به عراق و دستاوردهای آن نگاه کرده است.
او
در مقاله‌ای در سایت "المانیتور" می‌نویسد که سفر روحانی به عراق با امید
به گسترش روابط اقتصادی میان ایران و عراق صورت گرفته است تا به مقابله با
تحریم‌های امریکا بپردازد.
او
می‌افزاید: "روحانی رییس‌جمهوری ایران در تاریخ 11 مارس به بغداد رفت تا
تاثیر تحریم‌های امریکا بر اقتصاد ایران را با گسترش روابط با عراق کاهش
دهد. این نخستین سفر او به بغداد از زمان بر عهده گرفتن مقام ریاست‌جمهوری
در سال 2013 میلادی به این سو بوده است. سفر سه روزه او به عراق با هدف
امضای توافق‌نامه‌هایی در حوزه‌های انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، صنعت و
سلامت و دیدار با مقام‌های عراقی بوده است. ظریف وزیر خارجه ایران نیز پیش
از سفر روحانی مقدمات و زمینه‌های سفر روحانی را در جریان سفری دیگر فراهم
کرده بود. ایران قصد افزایش حجم مبادلات تجاری خود با عراق را دارد. از دید
مقام‌های ایرانی، عراق کانالی است که تهران می‌تواند از طریق آن پیامد
تحریم‌های ناعادلانه امریکا را خنثی کند و فرصتی تازه برای اقتصاد ایران
فراهم آورد. قرارداد احداث خط راه آهن میان دو کشور یکی از مهمترین
دستاوردهای روحانی در دیدار از عراق بوده است چرا که می‌تواند با سیاست
دولت ترامپ برای فشار آوردن بر تهران مقابله کند. پیوند از طریق راه آهن نه
تنها باعث تقویت روابط اقتصادی دو کشور میشود؛ بلکه امکان حمایت از لبنان
و سوریه را برای تهران فراهم می‌سازد. همچنین، توافق دو کشور برای ایجاد
بانکی مشترک نیز می‌تواند به مقابله با تحریم‌های امریکا کمک کند. لغو
هزینه‌های ویزا نیز می‌تواند سفر عراقی‌ها و ایرانیان به دو کشور برای
تقویت اقتصاد محلی را گسترش دهد. تعداد ایرانیانی که به عراق سفر می‌کنند
از زمان احیای تحریم‌های امریکا علیه ایران به علت کاهش ارزش ریال افت
داشته است".
او
در ادامه می‌نویسد: "البته انتظار نمی‌رود که تمام مسائل میان دو کشور در
جریان سفر روحانی حل و فصل شده باشند چرا که برخی از راه‌حل‌ها چالشی برای
منافع امریکا و متحدان منطقه‌ای آن کشور محسوب می‌شوند و بغداد نمی‌خواهد
باعث ایجاد خشم در واشنگتن با نزدیک‌شدن بیش از اندازه به ایران شود. سیاست
عراق در دوره زمامداری عبدالمهدی ادامه سیاست دوره حیدر العبادی است که
شامل تلاش برای کاهش تنش‌ها و درگیری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با در نظر
گرفتن ضرورت ایجاد توازن برای روابط خوب عراق با تمام طرفین است".
معموری
در بخش پایانی مقاله خود می‌نویسد: "رسانه‌های خبری از دیدار روحانی با
آیت الله سیستانی مرجع تقلید در نجف عراق خبر دادند. دفتر آیت‌الله سیستانی
این دیدار را تایید نکرده است اما از آنجایی که او رابطه خوبی با
اصلاح‌طلبان ایران دارد انتظار می‌رفت که چنین دیداری صورت گیرد. مقام‌های
مذهبی شیعه عراقی پیشتر نیز با ظریف وزیر امور خارجه و آیت‌الله هاشمی
رفسنجانی پیش از فوت‌اش دیدار داشتند. این در حالیست که آیت‌الله سیستانی
دیدار با احمدی‌نژاد را در سال 2008 میلادی نپذیرفت.. عراق می‌تواند
دروازه‌ای برای ایران باشد که تلاش می‌کند تا اقتصاد خود را تقویت کند و در
برابر تحریم‌های امریکا راه چاره‌ای بیابد. در حالی که بدیهی است که ایران
از گسترش روابط با عراق سود می‌برد اما مشخص نیست که آیا دولت عراق
می‌تواند بدون صدمه زدن به روابط خود با امریکا، عربستان سعودی و دیگر
رقبای ایران در منطقه نیز سود ببرد یا خیر".
"عبدالرحمن
راشد" مدیرکل سابق تلویزیون "العربیه" اما خشمگین از سفر اخیر روحانی به
عراق و موفقیت آن در مقاله‌ای در سایت "عرب‌نیوز" با نگاهی بدبینانه نوشته
است: "ایران می‌خواهد عراق را به لبنانی دیگر تبدیل کند. ایران عراقی ضعیف
را می‌خواهد که مشابه لبنان در آن نیروهای شبه نظامی شیعه وفادار به تهران
حضوری فعال داشته باشند و منافع آن کشور را تامین کنند". شبکه خبری "فرانس
24" فرانسه نیز در گزارش کوتاهی درباره ابعاد تجاری و اقتصادی سفر روحانی
به عراق می‌ونیسد: "در این میان عراق بین ایران و امریکا گیر افتاده است و
به سختی باید تلاش کند تا روابط متوازنی را با هر دو کشور حفظ کند".
